Trợ cấp thất nghiệp còn được gọi là “trợ cấp dành cho người tìm việc,” là một chế độ trong bảo hiểm thất nghiệp. Mục tiêu của trợ cấp này là hỗ trợ người lao động đã nghỉ việc và đang thất nghiệp, giúp họ ổn định cuộc sống và nhanh chóng tìm được công việc mới. Khoản trợ cấp được chi trả dựa trên khoản tiền lương đã đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Đối tượng được nhận trợ cấp thất nghiệp

Người lao động đủ điều kiện nhận trợ cấp thất nghiệp là người đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp (雇用保険 hoặc 失業保険), đã có thời gian tham gia bảo hiểm tối thiểu 1 năm tính đến thời điểm nghỉ việc. Trong 1 năm đó, người lao động phải có ít nhất 6 tháng làm việc với số ngày làm việc từ 14 ngày trở lên mỗi tháng.

Điều kiện để nhận trợ cấp thất nghiệp

Điều kiện đầu tiên để nhận trợ cấp là bạn phải đang trong tình trạng thất nghiệp. Theo định nghĩa của Hello Work, “thất nghiệp” nghĩa là “không có việc làm, mặc dù luôn tích cực tìm kiếm và sẵn sàng làm việc bất cứ lúc nào”. Do đó, nếu bạn tìm được việc ngay sau khi nghỉ hoặc không có ý định tìm việc, bạn sẽ không đủ điều kiện nhận trợ cấp.

Theo quy định, những người thuộc các trường hợp sau sẽ không đủ điều kiện hưởng trợ cấp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, vẫn có thể có ngoại lệ. Vì vậy, hãy liên hệ với Hello Work có thêm thêm thông tin chi tiết.

1. Những người làm nội trợ

2. Học sinh học ban ngày, hoặc những trường hợp tương tự, những người chuyên tâm cho việc học 

3. Những người làm công việc của gia đình và không thể làm việc khác

4. Những người bắt đầu kinh doanh, hoặc chuẩn bị tự kinh doanh (Trong thời gian hoạt động tìm việc, những người chuẩn bị hoặc và tìm hiểu lập nghiệp cũng có thể xét hưởng trợ cấp)

5. Những người đã xin được công việc tiếp theo. 

6. Những người chỉ muốn làm việc ngắn hạn và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

7. Những người đang đứng tên kinh doanh

8. Những người đang là nằm trong danh sách lãnh đạo của một công ty. (bao gồm cả những lãnh đạo trên danh nghĩa hoặc có kế hoạch sẽ đảm đương nhiệm vụ). 

9. Những người đang đi làm hoặc đang lao động (bao gồm cả thời gian thử việc). 

10.  Nhân viên thời vụ, nhân viên làm thêm (Lưu ý : Trong trường hợp đi làm không tới 20 tiếng một tuần, cần phải trình báo những ngày đã đi làm, số tiền thu nhập, những ngày thất nghiệp khác có thể sẽ được nhận trợ cấp cơ bản). 

11.  Những người xin việc, thôi việc nhiều lần tại một nơi làm, hoặc những người có ý định xin việc lại tại nơi làm cũ

Điều kiện thứ hai là thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp phải dài hơn một mức nhất định. Và dài hơn bao nhiêu tháng còn tùy thuộc vào lý do nghỉ việc của bạn.

Những điều cần biết để nhận trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp

Xác định nguyên nhân nghỉ việc

Trước tiên, người lao động cần xác định lý do nghỉ việc từ phía công ty hay người lao động.

Nghỉ việc do phía công ty 会社都合退職

Nghỉ việc do phía công ty là trường hợp người lao động bị buộc thôi việc bởi quyết định của người thuê lao động, chứ không phải do mong muốn cá nhân. Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này bao gồm:

• Công ty bị phá sản

• Nhân viên bị cho thôi việc do tái cấu trúc nhân sự trong doanh nghiệp

• Người lao động đến tuổi về hưu

• Nghỉ việc do tình hình kinh doanh của công ty

Nghỉ việc do phía người lao động 自己都合退職 Nghỉ việc do phía người lao động là những trường hợp nghỉ việc do mong muốn của người lao động. Các nguyên nhân nghỉ việc thường gặp:

• Chuyển sang công việc mới

• Kết hôn

• Ốm đau bệnh tật dài hạn

• Vi phạm quy định công ty bị cho nghỉ việc. 

Tuy nhiên, việc xác định lý do chấm dứt hợp đồng lao động là hợp lý hay không thường rất khó. Do đó, nhiều nhân viên không cảm thấy thỏa đáng với quyết định sa thải và yêu cầu làm thủ tục nhận trợ cấp với lý do nghỉ việc từ phía công ty.

Lưu ý: việc xác định lý do nghỉ việc từ phía nào rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến thời gian chờ đến khi nhận trợ cấp, số tiền trợ cấp được nhận và thời gian nhận trợ cấp của người lao động.

👉 Bạn có tranh chấp lao động và muốn được tư vấn? Hãy xem danh bạ luật sư song ngữ của MailMate 

Số ngày người lao động được nhận trợ cấp

Thời gian được nhận trợ cấp sẽ được căn cứ vào nguyên nhân, độ tuổi và thời gian tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Trường hợp nghỉ việc do phía công ty (会社都合退職)

Đối tượng được chia làm 2 nhóm, thời gian phụ thuộc vào độ tuổi và số năm tham gia bảo hiểm, cụ thể như bảng dưới đây:

Trường hợp nghỉ việc do phía người lao động (自己都合退職)

Có 2 nhóm đối tượng:

• Đối tượng là người bình thường thì số ngày nhận trợ cấp được quy định chung dựa theo số năm tham gia bảo hiểm thất nghiệp

• Đối tượng là người bị thương tật, gặp khó khăn trong xin việc 就職困難者, số ngày nhận trợ cấp được chia các mốc dựa theo độ tuổi và số năm tham gia bảo hiểm, cụ thể như sau:

Về nguyên tắc, thời gian có thể nhận trợ cấp thất nghiệp chỉ khoảng 1 năm tính từ ngày nghỉ việc. Tuy nhiên có thể gia hạn thêm thời gian nhận trợ cấp nếu thuộc 1 trong các đối tượng sau:

• Phụ nữ đang trong thời gian mang thai, sinh nở hoặc nuôi con nhỏ (dưới 3 tuổi)

• Người lao động nhận trợ cấp thất nghiệp đang gặp vấn đề về sức khỏe (bị thương, ốm đau, bệnh tật)

• Người lao động nhận trợ cấp thất nghiệp đang phải chăm sóc người thân trong gia đình

• Ra nước ngoài theo hình thức tình nguyện hoặc theo vợ/chồng ra nước ngoài làm việc

Cách tính số tiền được trợ cấp

Số tiền trợ cấp cơ bản theo ngày được tính dựa trên mức lương trung bình trong 6 tháng trước khi nghỉ việc, chia cho 180 (tương đương mức lương trung bình theo ngày).

Số tiền này sau đó được nhân với hệ số từ 50% đến 80%, tùy vào mức lương cơ bản, với tỷ lệ trợ cấp cao hơn dành cho những người có lương cơ bản thấp. Đối với người lao động từ 60 đến 64 tuổi, hệ số sẽ nằm trong khoảng 45% đến 80%.

Lưu ý: Tổng tiền lương này không bao gồm cả tiền thưởng.

Tuy nhiên, số tiền trợ cấp nhận được trong 1 ngày không vượt quá 1 mức nhất định được quy định như sau:

Thời gian làm thủ tục đến khi nhận được trợ cấp

Thời gian để hoàn tất thủ tục cho đến khi nhận được trợ cấp cũng được chia theo 2 trường hợp như sau:

• Trường hợp nghỉ việc vì bị công ty yêu cầu thôi việc, sau khi hoàn tất thủ tục trên Hello Work, sẽ bắt đầu được nhận trợ cấp sau 7 ngày

• Trường hợp nghỉ việc do phía người lao động, sau khi làm xong thủ tục trên Hello Work, sẽ bắt đầu được nhận trợ cấp sau 7 ngày + 3 tháng

Giấy tờ cần thiết chuẩn bị

Để làm thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp, cần chuẩn bị các giấy tờ cần thiết như sau:

• Giấy chứng nhận đã nghỉ việc của người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (雇用保険被保険者離職票) xin ở công ty nơi trước đó mình làm việc

• Giấy chứng nhận người lao động được tham gia BH thất nghiệp. 

• 2 ảnh thẻ 3cm x 2.5cm

• Thẻ My Number 

• Con dấu cá nhân (con dấu Hanko) nếu có

• Thẻ lưu trú (在留カード - Zairyu Card)

• Sổ tài khoản hoặc thẻ ngân hàng (ATM) do người đăng ký bảo hiểm đứng tên.

Lưu ý: Nếu không có thẻ My number thì mang theo những giấy tờ sau để bổ sung: + Giấy xác nhận cư trú Juminhyou (住民票) có mã số cá nhân. + Giấy tờ tùy thân như Giấy phép lái xe, giấy chứng nhận quá trình lái xe, chứng minh thư, bằng cấp được cơ quan có thẩm quyền cấp, thẻ bảo hiểm y tế quốc dân, giấy chứng nhận trợ cấp nuôi con nhỏ,...

Quy trình đăng ký nhận trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp 

Thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp ở Nhật Bản như thế nào? Để nhận được trợ cấp thất nghiệp ở Nhật, người lao động cần phải định kỳ đến Hello Work và thực hiện 2 việc sau trong quy trình đăng ký:

• Chuẩn bị các giấy tờ cần thiết để làm thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp

• Báo cáo về tình trạng việc làm (hoạt động xin việc)

Theo đó, lần đầu tiên đến làm thủ tục và tham gia 1 buổi setsumeikai (説明会) tại Hello Work sẽ mất thời gian khoảng 1 tiếng rưỡi, còn những lần sau sẽ chỉ mất 1 ít thời gian.

Bước 1: Đến Hello Work 

Đến Hello Work (Trung tâm ổn định nghề nghiệp chung) tại địa phương nơi đang sống để làm thủ tục “Quyết định tư cách nhận trợ cấp” và “Đăng ký tìm việc làm”. Tại đây bạn sẽ điền các thông tin lên phiếu đăng ký tìm việc làm mới và nộp các giấy tờ cần thiết. Nhân viên tại đây sẽ xem xét xem bạn có đủ điều kiện để nhận trợ cấp hay không.

Bước 2: Tham gia buổi hướng dẫn trợ cấp thất nghiệp

Nếu được xác nhận đủ điều kiện, bạn sẽ tham gia một buổi hướng dẫn về bảo hiểm việc làm. Tại đây, bạn sẽ nhận giấy chứng nhận đủ điều kiện hưởng trợ cấp. Lưu ý là nếu không tham gia buổi hướng dẫn, bạn sẽ không đủ điều kiện nhận trợ cấp.

Bước 3: Nhận giấy xác nhận thất nghiệp 

Cứ sau 4 tuần kể từ ngày tham gia buổi hướng dẫn nhận trợ cấp thất nghiệp, bạn phải đến Hello Work vào ngày quy định để được xác nhận là vẫn đang thất nghiệp. Trong thời gian này, bạn phải tích cực tham gia hoạt động tìm việc tối thiểu 2 lần mỗi tháng, cụ thể như nghe tư vấn nghề nghiệp, nhận giới thiệu việc làm,… tại quầy tư vấn của Hello Work.

Bước 4: Nhận trợ cấp thất nghiệp

Trong vòng 5 ngày kể từ khi xác nhận tình trạng thất nghiệp, khoản trợ cấp sẽ được chuyển vào tài khoản đã đăng ký. Bạn sẽ phải lặp lại quy trình đến Hello Work 1 tháng/lần để xác nhận đang thất nghiệp, nhận trợ cấp thất nghiệp và kết hợp với tìm việc mới cho đến khi bạn có việc làm mới hoặc hết thời gian nhận trợ cấp.

Một số điều cần lưu ý 

Khi đăng ký xin nhận trợ cấp thất nghiệp ở Nhật Bản, cần lưu ý một số điều như sau:

• Chỉ nộp đơn xin đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp khi đã nghỉ việc, đã đóng bảo hiểm thất nghiệp trong một năm qua và chưa tìm được việc làm mới. 

• Nếu tìm được công việc mới (kể cả làm part time) trong quá trình nhận trợ cấp thất nghiệp, bạn phải thông báo ngay với trung tâm Hello Work. Nếu bị phát hiện gian lận khi đã tìm được việc mà vẫn nhận trợ cấp, bạn sẽ phải đền bù lại cho phía bảo hiểm số tiền gấp đôi số tiền trợ cấp đã nhận được, điều này cũng sẽ ảnh hưởng tới việc xin visa sau này của bạn. 

• Bạn nên lập tức tiến hành thủ tục xin trợ cấp ngay sau khi nghỉ việc, bởi nếu để lâu thì việc tiếp nhận hồ sơ sẽ khá là khó khăn.

• Nếu bạn chưa nhận được "Giấy chứng nhận đã nghỉ việc của người tham gia bảo hiểm thất nghiệp" hãy liên hệ với công ty cũ để yêu cầu.

• Khi nhận được giấy chứng nhận, cần kiểm tra kỹ mục Lý do thôi việc. Một số trường hợp đến từ “Hoàn cảnh phía công ty” nhưng có trường hợp công ty lại đánh dấu là do “Hoàn cảnh bản thân”. Có thể phía công ty sẽ viện cớ và nói dối bạn là: Nếu đánh dấu do “Hoàn cảnh phía công ty” thì sẽ khó tìm việc mới”. Hãy cẩn trọng với những trường hợp này để đảm bảo quyền lợi của mình.

  • Nếu bạn chủ động nói “Tôi muốn nghỉ việc” lý do sẽ được ghi là “Hoàn cảnh bản thân”

  • Nếu công ty yêu cầu bạn nghỉ, lý do sẽ là “Hoàn cảnh phía công ty”

Kết luận

Trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp ở Nhật Bản đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người lao động duy trì cuộc sống ổn định trong thời gian khó khăn, đồng thời tạo động lực cho họ nhanh chóng tìm việc làm mới. Thông qua quy trình hỗ trợ từ Hello Work, người lao động có thể an tâm rằng quyền lợi của mình được bảo vệ khi tuân thủ đầy đủ các yêu cầu và quy định. Tuy nhiên, để quá trình nhận trợ cấp thuận lợi và tránh các rủi ro pháp lý, người lao động cần hiểu rõ các điều kiện, quy trình thủ tục và cung cấp thông tin chính xác về tình trạng tìm kiếm việc làm. Chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ đầy đủ sẽ giúp người lao động an tâm vượt qua giai đoạn khó khăn và sẵn sàng cho những cơ hội nghề nghiệp mới.